DBM - Design build maintain
Wat is DBM?
DBM staat voor Design, Build en Maintain en is een vorm van PPS, al wordt dat niet steeds zo gezien. In een DBM-project worden het ontwerp, de bouw en het onderhoud van een infrastructuurwerk of een gebouw in één enkel contract aanbesteed en toevertrouwd aan een marktpartij of een consortium van marktpartijen. DBM is één van de mogelijke contractvormen. (zie figuur). Aan de klassieke kant van het spectrum vinden we de aparte aanbesteding en uitvoering van de opeenvolgende projectfasen.
De aanbestedende overheid laat eerst door een ontwerpbureau een ontwerp opmaken. Dan schakelt ze een aannemer in om het ontwerp te bouwen. Het onderhoud wordt weer aan een ander bedrijf toevertrouwd, of met eigen personeel uitgevoerd. Voor de financiering van de werken doet de aanbestedende overheid een beroep op eigen middelen, op een banklening of een obligatielening. Aan de andere kant van het spectrum vinden we volledig geïntegreerde PPS-contractvormen zoals DBFM(O). Hierbij worden alle projectfazen (Design, Build, Maintain en waar relevant ook Operate) in één enkel contract aan een private opdrachtnemer toevertrouwd. De private partij staat tevens in voor de financiering van het project. De aanbestedende overheid moet de werken dus niet ineens betalen, maar kan de betalingen spreiden over de looptijd van de PPS- overeenkomst (tot 20 jaar en meer). DBM ligt tussen deze uitersten in. Het ontwerp, de bouw en het onderhoud gedurende een bepaalde periode zijn in één contract geïntegreerd. In tegenstelling tot DBFM, wordt de financiering (F) niet bij de marktpartij ondergebracht. De aanbestedende overheid trekt zelf financiering aan om de ontwerp- en bouwkosten te betalen, net zoals bij een klassieke overheidsopdracht. Gedurende de onderhoudsperiode betaalt de aanbestedende overheid aan de opdrachtnemer een vaste periodieke onderhoudsvergoeding (per maand, kwartaal of jaar) op voorwaarde dat het gebouw of de infrastructuur zich in goede staat bevindt.
DBM kan men vergelijken met een sleutel-op-de-deurformule met onderhoudscontract. De opdrachtnemer neemt net als een sleutel-op-de-deur-aannemer tegen een vaste prijs en volgens een vaste tijds- planning het volledige bouwproces van ontwerp tot oplevering voor zijn rekening. Bovendien staat hij, voor een vaste jaarlijkse vergoeding, in voor het onderhoud van het gerealiseerde gebouw of infra- structuurwerk gedurende een aantal jaren (doorgaans 5 tot 15 jaar). Deze werkwijze heeft vele voordelen ten opzichte van een klassieke, gescheiden aanbesteding van ontwerp, bouw en onderhoud.
ONTZORGING
De aanbestedende overheid wordt bevrijd van het management van het bouw- en onderhoudsproces, en kan zich volledig op haar kerntaken toeleggen. De aanbestedende overheid heeft voor het gehele project slechts één aanspreekpunt: de opdrachtnemer. Deze laatste zorgt voor de afstemming tussen ontwerp, bouw en onderhoud, voor de coördinatie van verschillende aannemers en onderaannemers en voor de oplossing van alle praktische problemen die er tijdens de bouw- en onderhoudsperiode optreden.
KORTERE AANBESTEDINGSPROCEDURE
Door ontwerp, bouw en onderhoud tegelijkertijd aan te besteden wordt er tijd bespaard. De aanbesteding van een DBM-contract is complexer en vergt daardoor meer tijd dan die van een eenvoudige aanneming van werken. Maar in vergelijking met een aparte aanbesteding van ontwerp, bouw en onderhoud is de totale doorlooptijd meestal toch korter.
CREATIEVE OPLOSSINGEN
In een DBM-aanbesteding definieert de aan- bestedende overheid de specificaties waar- aan de infrastructuur of het gebouw moet voldoen (bijvoorbeeld kantoorruimte om een bepaald aantal ambtenaren met een bepaald comfortniveau te huisvesten). De kandidaat-opdrachtnemers bedenken vervolgens hoe het te realiseren object er daad- werkelijk uit gaat zien en onderhouden zal worden, en stellen dit in hun offerten voor. Hierdoor ontstaat er ruimte voor meer ge- varieerde en creatieve oplossingen die beter aan de wensen en behoeften van de aanbestedende overheid voldoen, of die deze behoeften en wensen tegen een lagere kostprijs kunnen invullen.
MINIMALISERING VAN LEVENSCYCLUSKOSTEN
Door de integratie van ontwerp, bouw en onderhoud kunnen de kandidaat-opdrachtnemers zoeken naar mogelijkheden voor de optimalisatie van ontwerp, bouw en onderhoud met als doel om de totale kosten gedurende de levenscyclus van het project te minimaliseren. Bijvoorbeeld: het besteden van meer tijd aan het ontwerpwerk resulteert vaak in een meer doordacht ontwerp dat tegen lagere kosten gebouwd en/of onderhouden kan worden. Of het gebruik van kwaliteitsvollere materialen of technische uitrustingen verhoogt de bouwkosten, maar verlaagt de kosten van onderhoud en herstellingen achteraf. In de klassieke werkwijze zijn ontwerp, bouw en onderhoud gescheiden. Daardoor hebben de opdrachtnemers van deze aparte opdrachten zowel minder motivatie als minder gelegenheid voluit dergelijke optimalisaties te benutten.
VASTE PRIJS
Het DBM-contract bepaalt een vaste prijs voor de realisatie van de infrastructuur of het gebouw en een vaste periodieke onderhoudsvergoeding voor onderhoud en herstellingen gedurende de contractperiode. Slechts in uitzonderlijke, in het contract gespecificeerde omstandigheden is de opdrachtnemer gerechtigd om meerkosten aan te rekenen. Omdat hij dit weet, zal de opdrachtnemer in zijn offerte een realistische prijs aanbieden, en zal hij alle mogelijke inspanningen leveren om de risico’s en de kosten van het project te beheersen. De aanbestedende overheid heeft dus op voorhand een veel grotere zekerheid over de prijs die ze zal moeten betalen, zowel voor de bouw als voor onderhoud en herstellingen gedurende de contractperiode. Ook zijn er veel minder discussies over verrekeningen. voorhand een veel grotere zekerheid over de prijs die ze zal moeten betalen, zowel voor de bouw als voor onderhoud en herstellingen gedurende de contractperiode. Ook zijn er veel minder discussies over verrekeningen.
OPLEVERING OP TIJD EN IN ORDE
De aanbestedende overheid betaalt de uitvoeringsprijs voor het ontwerp en de realisatie slechts volledig bij de oplevering van de infrastructuur of het gebouw. Bovendien is de betaling dan vaak gekoppeld aan de mate waarin voldaan is aan de in het contract bepaalde specificaties en kwaliteitsei- sen. Alternatief kan de betaling ook gebeuren tijdens de bouwfase zoals dat gangbaar is bij klassieke opdrachten van werken. De periodieke onderhoudsvergoeding wordt slechts betaald als de infrastructuur of het gebouw zich in goede staat bevindt en als alle nodige herstellingen tijdig en naar behoren uitgevoerd zijn. Daardoor betaalt de aanbestedende oveheid enkel voor daadwerkelijk geleverde kwaliteit, en is de opdrachtnemer bijzonder sterk gemotiveerd om de infrastructuur of het gebouw op tijd en conform de specificaties op te leveren. Aangezien de opdrachtnemer verantwoordelijk is voor onderhoud en herstellingen achteraf zal hij erover waken dat het gebouwde object aan de vooropgestelde kwaliteits- en duurzaamheidseisen voldoet.
NADELEN DBM
DBM heeft behalve voordelen ook een aantal nadelen:
- Minder controle en flexibiliteit
- Fragmentatie van onderhoud
- Hogere offerte kosten
- Minder concurrentie door bundeling
