Base-isolation op een parkeergaragedak

Nieuw plan

Toen in 2015 de stofwolken van de crisis waren opgetrokken, besloot de enig overgebleven aandeelhouder VanWonen opnieuw te kijken naar fase 6 van het Ebbingekwartier: ‘Uit ons marktonderzoek door middel van crowdsource bleek dat er voornamelijk behoefte was aan grondgebonden woningen’, legt Anne van der Haar van het bedrijf uit. ‘Na klantenpanelavonden hebben wij uiteindelijk een zeer divers aanbod van 74 grondgebonden woningen en 5 luxe appartementen ontwikkeld: van ca. 75 tot 200 vierkante meter groot.’ VanWonen benaderde BDG Architecten voor het ontwerp en Plegt-Vos voor de bouw van 28 verschillende typen woningen. ‘Met beukmaten van 6 meter, 5,40 meter of 4,5 Woningbouw 80 meter, vierlaags of tweelaags met kap… en dan nog de bewonersopties die voor variatie zorgen. Als je hier woont heb je echt een uniek huis dat direct aanvoelt als een thuis’, zegt Van der Haar. Voor Plegt-Vos was die verscheidenheid reden om de klus ‘als utiliteitsbouw en niet als woningbouw aan te vliegen’, zegt Jan Wemmenhove, destijds hoofduitvoerder van Plegt-Vos Noord. ‘Onze werkvoorbereiders en uitvoerders hebben er heel veel werk in gestoken om zo goed mogelijk te bouwen.’ Van der Haar: ‘Wij werken altijd met aannemers die zich onderscheiden in het klanttraject, in individuele aandacht voor iedere koper. Daar kan niet iedereen in mee.’
‘Hier heb je echt een uniek huis dat direct aanvoelt als een thuis’ - Anne van der Haar

‘Bouwen op een parkeergarage lijkt makkelijk, maar is het niet’ - Peter Luyendijk

Aardbevingsbestendig
Los van de variatie per woning waren er twee belangrijke uitdagingen voor het project: het wijkje kwam bovenop de parkeergarage en het moest aardbevingsbestendig worden uitgevoerd. Tijdens de planontwikkeling drong het besef door dat ook de stad Groningen niet geheel veilig was voor schade door gaswinningsbevingen. ‘Het proces was al zo ver gevorderd dat we ervoor kozen het bestaande ontwerp ‘om te katten’, in plaats van een nieuwe constructie te ontwerpen’, zegt Van der Haar. De meest voor de hand liggende oplossing werd daarmee het ontkoppelen van bebouwing en ondergrond. ‘Base-isolation’, aldus Peter Luyendijk, constructeur van abtWassenaar. ‘Je zet de huizen op schotels die horizontaal kunnen bewegen. Als de bodem – in dit geval de garage – gaat bewegen, schuift die onder de bebouwing door. Daarmee verlaag je zowel de seismische krachten in de woningen als ook de seismische krachten in de parkeergarage. Voor deze oplossing is een dubbele fundering nodig en daarom is dit goed toepasbaar op het kelderdek.’ Voor het overige bood het garagedak eerder hoofdbrekens dan gemak. Voor Plegt-Vos onder meer omdat telkens maximaal twee nooduitgangen afgesloten mochten worden en dus de bouwrouting steeds anders moest. ‘Maar ook de aanleg van het hoofdtracé van de nutsleidingen was logistiek veel lastiger dan anders: dat moest tijdens de realisatie van de woningen nog gebeuren. Dat vergde dus heel veel afstemming en overleg.’ Bij dit overleg was regelmatig ook GGB Installaties als ‘co-maker’ van Plegt-Vos betrokken. Bert Boer van het bedrijf uit Zuidbroek: ‘We hebben wel vaker aardbevingsbestendig gebouwd, maar niet op een betonnen vloer. Je hebt minder ruimte voor je leidingen, dus het is van belang dat je vroeg betrokken wordt en over elk aspect mag meepraten. In teamverband hebben we goede oplossingen bedacht.’ Boer: ‘Het tempo lag hoog, er zat veel arbeid in per woning en uiteraard ook veel variatie, want iedere koper had eigen keuzes gemaakt voor keuken en badkamer en dergelijke.’

Belasting

Peter Luyendijk: ‘Het lijkt zo makkelijk, bouwen op een parkeergarage. Je hebt immers al een mooi harde ondergrond. Maar in werkelijkheid is het juist moeilijker dan bouwen op het maaiveld.’ De constructie van parkeergarage Boterdiep was afgestemd op het origineel bedachte appartementencomplex. ‘De kolommen in de garage staan 7,8 meter uit elkaar in een vierkant grid, zodat er steeds drie auto’s tussen passen. Maar doordat de beukmaten en oriëntatie van de woningen niet afgestemd waren op dit grid, moest een zware funderingsconstructie gemaakt worden om de krachten alsnog naar de juiste punten af te voeren’, zegt Luyendijk. ‘Vervolgens bleek dat de totale belasting op de funderingspalen onder de kelder te hoog zou worden, wanneer we op de normale manier woningen zouden bouwen met betonnen wanden en vloeren. We hebben op enkele plaatsen geschoven met de woningen om ze beter te positioneren op het onderliggende grid. Daarnaast zijn voor sommige huizen de bovenste etages in hsb uitgevoerd.’ Wemmenhove: ‘Daarvoor hebben we massief houten stabilisatiewanden van EkoFLin gebruikt.’ Het belastingsvraagstuk speelde ook bij de inrichting van de tuinen en de openbare ruimte. Luyendijk: ‘Daar kon niet gewoon 1,3 meter grond op gestort worden. In de binnentuinen van de drie bouwblokken is eerst vijftig centimeter piepschuim en vervolgens zeventig centimeter grond aangebracht. In de publieke straten is een mix van argexkorrels en grond gebruikt om gewicht te reduceren.’