Bouwen in het Noorden - Sportcentrum Europapark

Zware staalconstructie

Sportcentrum Europapark is de eerste aardbevingbestendige sportaccommodatie in de stad Groningen. Om dat ook daadwerkelijk voor elkaar te krijgen, moesten er diverse uitdagingen worden getrotseerd. ‘Er worden stabiliteitsvoorzieningen gevraagd die complexer zijn dan we voorheen gewend waren’, vertelt Paul Benus, directeur van Bouwonderneming Gebroeders Benus. ‘Dat maakte het soms lastig om de juiste inschattingen te maken. We zijn echter met glans in onze missie geslaagd. Niet in de laatste plaats omdat abtWassenaar als constructeur over alles wat er tijdens een beving kan gebeuren had nagedacht.’ Jan Emmo Hut vult aan dat er met name veel tijd en energie is gestoken in het minutieus uitwerken van een zware staalconstructie die aan alle gestelde normen voldoet. ‘Het heeft geleid tot de toepassing van dikke staalplaten, waarvan er een paar nog duidelijk zichtbaar zijn in het gebouw. Dat geeft het geheel een stoere uitstraling. Ook veel aandacht vroeg de realisatie van voorzieningen waar bijvoorbeeld de speel- en speltoestellen aan kunnen hangen. Zo moesten onderdelen als scheidingswanden, basketbalborden en dergelijke doordacht gekoppeld worden aan de hoofdconstructie van het gebouw.’

PS-blokken

Een andere uitdaging met het oog op de aardbevingsbestendigheid was het feit dat Sportcentrum Europapark zich nestelt in een enigszins parkachtig landschap. Het talud bijvoorbeeld werkt zich als het ware tegen het gebouw aan. ‘In het geval van een mogelijke aardbeving is dat, op z’n zachtst gezegd, nogal vervelend’, betoogt Peter Luyendijk, directeur en adviseur van abtWassenaar. ‘Dat hebben we opgelost door het gebouw en het talud los van elkaar te houden. Het gebruik van PS-blokken bleek daarvoor de slimste methode. Ook met het oog op de toekomstige terrasfunctie die daar later boven gecreëerd wordt. Het is tenslotte licht materiaal, zodat er geen grondverzakking plaatsvindt. In tegenstelling tot in de wegenbouw kom je een dergelijke constructie bij gebouwen maar zelden tegen.’  ‘Een spannend gebouw’, noemt Peter Luyendijk Sportcentrum Europapark.

Sport

‘Van de fitnessruimte een doos-in-doos constructie gemaakt’
- Bert Vrijhof

Zelf is hij met name onder de indruk van de grote uitkragingen aan de gevel. ‘Die enorme luifel is beeldbepalend’, zegt hij. ‘Maar ook als je binnenkomt zie je dat er qua vorm weinig regelmaat te herkennen is. Je ziet verdiepingsvloeren die ten opzichte van elkaar verspringen en wanden die twee verdiepingen hoog oplopen. Dat heeft ons de nodige hoofdbrekens gekost, maar het heeft uiteindelijk wel geresulteerd in iets heel bijzonders. Ik moet alle betrokkenen een groot compliment maken. Het ontwerpplaatje waar architect CS Verhoeven destijds mee is gestart, is nagenoeg helemaal intact gebleven.’

Fraké

Voor de dakconstructie werd gekozen gelamineerde houten liggers die worden gestabiliseerd door staal. Een keuze die met name om esthetisch redenen is genomen. Bovendien is hout relatief licht materiaal en daarmee bij uitstek geschikt voor aardbevingsbestendig bouwen. ‘Hout straalt warmte en intimiteit uit’, benadrukt Benus. ‘Vandaar dat alle binnenwanden zijn afgewerkt met Fraké, Afrikaans eiken. In het hele gebouw is ruim dertig kilometer van deze duurzame en bijzondere houtsoort gebruikt.’ Het sportcentrum heeft een open structuur, met veel glas en doorkijkjes, waarbij alle faciliteiten heel dicht op elkaar gesitueerd zijn. Dat stelt natuurlijk hoge eisen aan de bouwfysische aspecten. Om de opdrachtgever onder meer op dat terrein van advies en oplossingen te voorzien werd adviesbureau DGMR Bouw B.V. uit Drachten ingeschakeld.

‘Een intensief, maar prachtig project’
- Jan Emmo Hut

‘Een spannend gebouw’
- Peter Luyendijk 

‘De onderwijsruimtes, waarin ook examenlokalen zijn opgenomen, bevinden zich boven de fitness’, vertelt adviseur Bert Vrijhof van DGMR. ‘Daar lag vanuit akoestisch oogpunt dan ook een behoorlijke uitdaging. Om te zorgen voor de best mogelijke geluidsisolatie hebben we van de fitnessruimte een doos-in-doos constructie gemaakt. Met een vrijdragende vloer en een vrijdragend goed isolerend plafond. Op die manier zijn we erin geslaagd om eventuele geluidsoverlast te voorkomen.’

‘Ons 3D-ontwerp verschafte een goed inzicht in het gebouw’
- Tom de Haas

Beperkte ruimte voor installaties

De ruimtelijkheid van het gebouw maakte het onderbrengen van de vele installaties er niet eenvoudiger op. Voor Pranger-Rosier Installaties was het gedurende het hele proces dan ook een kwestie van zorgvuldig passen en meten. Projectleider Tom de Haas noemt als voorbeeld de aanleg van de sprinkler- installatie: ‘Je zit dan altijd aan bepaalde patronen vast. Dat betekent dat je daar dus niet flexibel mee kunt zijn, waardoor er veel voor moet wijken. Zeker wanneer je wat betreft kruisingen ook nog eens een beperkte ruimte hebt. Het hele ontwerp hebben we daarom steeds weer tegen het licht gehouden. Kijken of alles past en voldoet aan de voor- schriften.

‘Met glans in onze missie geslaagd’
- Paul Benus

Door alles in 3D te ontwerpen hebben we onszelf een goed inzicht in het gebouw verschaft. Desondanks hebben we een aantal omtrekkende bewegingen moeten maken om in het installatieproces mee te gaan met de wensen van de architect.’ Hij kijkt met een positief gevoel terug op het bouwproces. Een proces waarbij alle betrokkenen op een constructieve manier samenwerkten, meedachten en naar oplossingen zochten als ze knelpunten tegenkwamen. ‘Zo hebben we met z’n allen op een vrij ontspannen manier naar de oplevering van begin november kunnen toewerken’, vertelt hij. ‘Dat maken we wel eens anders mee.’ De Haas noemt als bijzonderheid nog de duurzame ledverlichting die de sporthal in verschillende ‘scenes’ kan verlichten, passend bij de op dat moment beoefende sport. ‘De gehele installatie is volgens de eisen van NOC*NSF ontworpen.’

Olijve Constructie